การตรวจวัดน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง การตรวจน้ำตาลเจาะปลายนิ้ว

การตรวจวัดน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง การตรวจวัดน้ำตาลเจาะปลายนิ้ว

จากประเด็นคำถามรายการวิทยุคลีนิค 101.5

เรื่อง การตรวจระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดด้วยตนเอง

โดย วิทยากร ผศ.ภก. วันชัย ตรียะประเสริฐ

ออกอากาศใน วันศุกร์ที่ 31 สิงหาคม 2544

1. ทำไมจึงต้องตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง

เนื่องจากการรักษาโรคเบาหวาน มีจุดประสงค์เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น ดังนั้นการที่ผู้ป่วยตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง จะทำให้ผู้ป่วยเข้าใจการติดตามการรักษาโดยทราบระดับน้ำตาลทันที และสามารถจะช่วยควบคุมระดับน้ำตาลให้ปกติได้ เป็นการชลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้

2. การตรวจระดับน้ำตาลด้วยตนเอง ทำอย่างไร
ทำได้ 2 วิธีคือ

2.1 การวัดปริมาณน้ำตาลในปัสสาวะ โดยใช้แผ่นทดสอบจุ่มปัสสาวะ แล้วนำมาเทียบสีข้างขวด เป็นวิธีที่ง่ายค่าใช้จ่าย ไม่สูง แต่ข้อเสียคือไม่สามารถบอกระดับน้ำตาลในเลือดได้โดยตรง และระดับน้ำตาลในปัสสาวะยังขึ้นกับสภาวะการทำงานของไต

2.2 การวัดระดับน้ำตาลในเลือด โดยใช้เลือดเจาะจากปลายนิ้ว ซึ่งทำได้ง่ายและสามารถอ่านค่าระดับน้ำตาลได้ทันที
ข้อดีของการตรวจระดับน้ำตาลด้วยจากปลายนิ้ว

การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิ้ว ทำได้ง่าย ผู้ป่วยสามรถตรวจได้เองที่บ้าน ถ้าหากการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดทำเป็นครั้งคราวเมื่อไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาลเท่านั้น อาจทำให้การปรับเปลี่ยนการรักษาอาจล่าช้าไป

การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิ้วด้วยตนเอง ช่วยทำให้ทราบว่าระดับในเลือดเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร ภายหลังการทานอาหาร ออกกำลังกายหรือน้ำหนักลด ยาเบาหวาน(ชนิดเม็ดและอินซูลิน) ที่ใช้อยู่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดีหรือไม่เพียงไร

3. การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง ควรตรวจบ่อยแค่ไหน

จำนวนครั้งของการตรวจจะถี่มากน้อยเพียงไร ขึ้นอยู่กับชนิดของเบาหวาน เป้าหมายการรักษา ระดับน้ำตาลของผู้ป่วย ตลอดจนอาการหรือโรคอื่นที่ร่วมด้วย อาจต้องตรวจทุกวัน ทุก2-3วัน ทุกสัปดาห์ หรือทุก1-2เดือน ทางสมาคมโรคเบาหวานของสหรัฐอเมริกา ได้แนะนำว่าผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่1(ที่ต้องพึ่งอินซูลิน) ควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดบ่อยๆ อย่างน้อย 3-4ครั้งต่อวัน) และผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่2(ไม่ต้องพึ่งอินซูลิน) ควรตรวจวันละ1ครั้ง

4. เมื่อใดควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มจากปกติ

มีการทานอาหารมากกว่าปกติ มีอาการที่บ่งบอกถึงภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำไป ขณะที่มีอากาเจ็บป่วย

5. เวลาที่เหมาะสมในการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง

ก่อนอาหาร 3 มื้อ(เช้า กลางวัน เย็น) หรือ หลังอาหาร 1-2 ชั่วโมง หรือ ก่อนนอน

6. สิ่งที่ควรทำภายหลังการตรวจระดับน้ำตาลด้วยในเลือดตนเอง

บันทึกวันที่ เวลา และระดับน้ำตาลที่วัดได้ และข้อมูลอื่นที่อาจจะมีผลต่อระดับน้ำตาลที่วัดได้ นอกจากนี้เครื่องตรวจระดับน้ำตาลยังสามารถบันทึกค่าระดับน้ำตาลได้

7. อุปกรณ์ที่ใช้ตรวจระดับน้ำตาลด้วยในเลือดตนเอง มีอะไรบ้าง

ประกอบด้วยเครื่องตรวจน้ำตาล แผ่นแถบทดสอบ เข็ม ปากกาเจาะเลือด สำลีชุบแอลกอฮอล์

8. ข้อแนะนำในการเจาะเลือดที่ปลายนิ้ว

ทำความสะอาดมือให้สะอาด นวดปลายนิ้วมือที่ต้องการเจาะประมาณ 2-3 นาทีเพื่อเพิ่มการหมุนเวียนเลือด ใช้ปากกาเจาะเลือด เจาะที่ด้านข้างของปลายนิ้ว บีบเบาๆเพื่อให้ได้ปริมาณเลือดที่เพียงพอ

9. ทำไมจึงต้องตรวจระดับไขมันในเลือด

ถ้ามีระดับไขมันในเลือดสูง จะทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง

10. การตรวจระดับไขมันในเลือด ควรจะตรวจดูไขมันชนิดไหนบ้าง

มีโคเลสเตอรอลรวม เอชดีแอลโคเลสเตอรอล แอลดีแอลโคเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์

11. การตรวจระดับไขมันในเลือดด้วยตนเองทำอย่างไรบ้าง

โดยการเจาะเลือดที่ปลายนิ้ว ใช้อุปกรณ์การตรวจเหมือนกับการตรวจเบาหวาน สำหรับการตรวจไตรกลีเซอไรด์ ผู้ป่วยจะต้องอดอาหารก่อนตรวจอย่างน้อย 12 ชั่วโมง