วิธีใช้ยาคุมฉุกเฉิน กินภายในเวลากี่ ชม. ยาคุมฉุกเฉินกินกี่เม็ด ความรู้เรื่องยาคุมฉุกเฉิน

อาการเลือดออกผิดปกติ หลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินนั้น ส่วนใหญ่เป็นผลข้างเคียงของยาคุมฉุกเฉินแต่มักจะหยุดเองภายในสองสามวัน หากไม่หยุดอาจจะเป็นทั้งฤทธิ์ยาคุมฉุกเฉินหรือเป็นเรื่องปัญหาภายในของคุณ เช่น มีการอักเสบติดเชื้อ จะรู้ว่าเป็นอะไรต้องไปพบสูตินรีแพทย์เพื่อตรวจและรักษา

สำหรับยาคุมฉุกเฉิน แต่เดิมเรียกกันว่า ยาคุมกำเนิดหลังมีเพศสัมพันธ์ (post coital pill) แต่พบว่ามีผลข้างเคียงมากพอสมควร อีกทั้งการคุมกำเนิดได้ผลไม่ดีเท่าการคุมกำเนิดแบบมาตรฐาน เช่นกินยาคุมกำเนิด ฉีดยาคุมกำเนิด สวมห่วง หรือแม้แต่สวมถุงยางอนามัย ดังนั้นจึงเปลี่ยนมาเรียกว่ายาคุมกำเนิดฉุกเฉิน เพื่อให้รู้ว่าให้ใช้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น ถูกข่มขืน มีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้วางแผน หรือกรณีที่คุมกำเนิดวิธีอื่นพลาด เช่น ถุงยางอนามัยรั่ว ลืมกินยาคุมกำเนิด ไม่ได้ไปฉีดยาคุมกำเนิดตามกำหนดนัด เป็นต้น หากมีเพศสัมพันธ์ที่รู้ล่วงหน้ามาก่อน แม้นานๆ ครั้ง เช่น แฟนอยู่คนละจังหวัด ก็ควรใช้วิธีคุมกำเนิดมาตรฐาน เพราะผลข้างเคียงและโอกาสพลาดพลั้งตั้งครรภ์น้อย

ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินที่มีวางจำหน่ายในร้านขายยาทั่วไปนั้นเป็นฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน
ขนาด สูง คือ Levonorgestrel 1.5 มิลลิกรัมต่อเม็ดชื่อการค้าของยานี้ในเมืองไทยคือ โพสตินอร์(Postinor) รับประทาน 1 เม็ดทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์ อีก 1 เม็ดรับประทานหลังจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง การออกฤทธิ์ของยาคือ ห้ามการตกไข่ ห้ามการฝังตัวหรือรบกวนการปฏิสนธิของตัวอ่อน

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (Levonorgestrel) คือ
1.คุมกำเนิดได้เพียงร้อยละ 75-85 ขณะที่การคุมกำเนิดมาตรฐานคุมได้ร้อยละ 99.9

2.หากตั้งครรภ์อยู่ การกินยาคุมฉุกเฉินไม่สามารถทำแท้งเด็กในครรภ์

3.อาจมีอาการคลื่นไส้ คัดเต้านม ปวดท้อง

4.อาจมีเลือดออกกะปริบกะปรอยหลังกินยาคุมฉุกเฉิน มักเป็นหลังกินประมาณ 2 วัน และมักหยุดเอง ภายในสองสามวัน

5.หลังกินยาคุมฉุกเฉิน ประจำเดือนจะเลื่อนออกไปสองสามวัน หรือมากกว่านั้น ซึ่งอาจเป็นฤทธิ์ของยาคุมกำเนิดฉุกเฉินหรือตั้งครรภ์ก็ได้ หากประจำเดือนขาดหลังกินยาคุมฉุกเฉิน สิ่งที่ต้องทำคือตรวจว่าตั้งครรภ์หรือเปล่า

6.การมีเลือดประจำเดือนมาหลังการกินยาคุมฉุกเฉินไม่ได้ประกันว่าคุณไม่ตั้งครรภ์ เพราะอาจจะ
เป็นการตั้งครรภ์นอกมดลูก ซึ่งเป็นภาวะฉุกเฉิน อาจเกิดอันตรายถึงชีวิต

7.มีข้อเตือนว่า ไม่ควรใช้ยาคุมฉุกเฉินเกินเดือนละ 4 ครั้ง เพราะผลข้างเคียงของยาคุมฉุกเฉินมีมาก

8.ยาคุมฉุกเฉินไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ ไม่ว่าจะเป็นหนองในแท้ หนองในเทียม ซิฟิลิส เอชพีวี (ก่อมะเร็งปากมดลูก) หูดหงอนไก่ แผลริมอ่อน และเอดส์!

มีงานวิจัยที่เผยแพร่มาตั้งแต่ปี 2002 ของ ดร. Von Hertzen พบว่าการให้ levonorgestrel 1.5 mg single dose จะมีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดได้พอๆกับ การให้แบบ 0.75 มก. 2 ครั้งห่างกัน 12 ชม.(77-82%) และยังพบว่ามีประสิทธิภาพใน % ที่สูง แม้ว่าจะกินหลังมีเพศสัมพันธ์ 120 ชม. หรือ 5 วัน(จากเดิม 72ชม.)

แต่วิธีนี้ ไม่นิยมเป็นการแพร่หลาย
ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดจะลดลงเมื่อเวลาผ่านไปนานขึ้น

ถึงเราจะกินยาภายใน 72 ชั่วโมง ก็สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ประมาณ 75-89% เท่านั้น เมื่อเทียบกับการกินยาคุมแบบธรรมดา(95-99%) นอกจากนี้ยังขึ้นกับเวลาที่ได้รับยาเม็ดแรกด้วย โดยช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดคือในช่วง 12 ชั่วโมงแรกหลังจากมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งช่วงเวลาหลังจากนี้ก็จะมีโอกาสตั้งครรภ์สูงขึ้นเรื่อยๆ

ปริมาณของตัวยาเลโวนอร์เจสเทริลในยาคุมฉุกเฉินจะมีปริมาณสูงกว่าปริมาณที่ใช้ในยาคุมกำเนิดแบบธรรมดาถึง 5 เท่า จึงมีข้อห้ามใช้เกินกว่า 2 ครั้ง/เดือน และควรใช้เฉพาะกรณีฉุกเฉินจริงๆ เท่านั้น ยาคุมฉุกเฉินมักก่อให้เกิดอาการข้างเคียงหลายอย่าง ที่พบบ่อย คือ คลื่นไส้อาเจียน เหนื่อย เจ็บหรือคัดเต้านม ปวดศีรษะ ปวดท้อง เวียนศีรษะ ซึ่งอาการเหล่านี้มักจะหายได้เองใน 1-2 วัน ซึ่งหากอาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังจากกินยา ก็ควรที่จะปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรว่าควรที่จะได้รับยานี้ซ้ำหรือไม่

การกินยาคุมฉุกเฉินครั้งเดียว 2 เม็ด ได้ผลจริงหรือเปล่า